Bước vào thế giới của chế tác đồng hồ, tiếp xúc với vô vàn những thương hiệu và cỗ máy thời gian được ra mắt mỗi năm, liệu chúng ta có vô tình bị cuốn vào vòng xoáy của “sự đổi mới” và đánh mất đi bản ngã của mình? Khi thị trường liên tục thay đổi, mỗi cá nhân cũng phải thay đổi để thích nghi và tồn tại trong một môi trường cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Điều này là hợp lý xét trên phương diện về yếu tố kinh doanh, tuy nhiên, đôi khi chúng ta lại quên đi những yếu tố cốt lõi, quên đi di sản và truyền thống của những người đi trước để lại, điều làm chúng ta trở nên khác biệt và độc nhất.
-----------------------------------------------------------------------
Đến với viện bảo tàng Musée Atelier Audemars Piguet, nơi đây không chỉ phô bày những kỹ thuật về thiết kế và thực hành giám tuyển, mà còn truyền tải đầy đủ và sâu sắc câu chuyện về Audemars Piguet, củng cố sức nặng của lịch sử thông qua cách bày trí tinh tế bên trong một không gian mang đậm âm hưởng của quá khứ. Bên cạnh đó, các vị khách sẽ có một cái nhìn khác hơn về Vallée de Joux - nơi Musée Atelier Audemars Piguet tọa lạc và được ca ngợi là cái nôi của ngành chế tác đồng hồ hiện đại.
Trái tim của thung lũng Vallée de Joux
Di chuyển từ Geneva đến Le Brassus thường chỉ mất một giờ chạy xe, nhưng thực tế sẽ lâu hơn khá nhiều bởi những con đường quanh co xuyên suốt hành trình. Thành phố như dần biến mất và được thay thế bằng một màu xanh mát của cây cỏ và núi đồi, những con đường uốn lượn như chào mừng các vị khách đến với dãy núi Jura.
Qua những tòa nhà lớn được quét vôi trắng, nằm ngay cạnh nhà máy chế tác của Audemars Piguet là bảo tàng Musée Atelier Audemars Piguet. Được thiết kế bởi Bjarke Ingels Group (BIG) - một công ty kiến trúc đa quốc gia đã giành chiến thắng trong cuộc thi mà thương hiệu tổ chức vào năm 2014, nhằm xây dựng một công trình có kiến trúc hòa hợp với các xưởng sản xuất ban đầu, tòa nhà của bảo tàng có hình xoắn ốc, gợi nhớ đến hình ảnh dây cót được quấn xung quanh bánh xe cân bằng. Mặc dù trông tòa nhà có vẻ hiện đại và hơi lạc lõng so với phần còn lại, nhưng chỉ cần hướng mắt lên trên qua khung cửa sổ trời ở tiền sảnh của bảo tàng, các vị khách có thể nhìn thấy tòa nhà Audemars Piguet đầu tiên hiện ra ở phía trên, một mối liên kết đại diện cho sự tri ân và nhắc nhở về lịch sử của thương hiệu.
Bảo tàng Musée Atelier là nơi lưu giữ văn hóa và trái tim của Audemars Piguet, sở hữu những thước phim và tài liệu lịch sử, đồng thời đóng vai trò là cầu nối giữa thương hiệu và giới mộ điệu trên toàn thế giới, định hình bản sắc của Audemars Piguet thông qua những hiện vật và mẫu đồng hồ mà bảo tàng trưng bày.
Không gian của Musée Atelier toát lên vẻ sang trọng, mang đến cảm giác gần gũi và ấm áp ; cách bày trí cũng được tính toán cẩn thận để nâng tầm trải nghiệm của các vị khách. Tủ kính được đặt xen kẽ với các tác phẩm điêu khắc và các bộ chuyển động phức tạp được phóng to lên để dễ quan sát cách thức hoạt động của từng chi tiết. Khu trưng bày Royal Oak được chăm chút tỉ mỉ, với điểm nhấn là màn hình chiếu video nâng lên và hạ xuống liên tục, để lộ ra hàng loạt các mẫu Royal Oak biểu tượng của Audemars Piguet.
Tuy nhiên, chỉ có những vị khách được mời mới có thể tham quan bảo tàng. Vì vậy, số lượng khách cũng khá thưa thớt. Vào những khoảng thời gian vắng, Musée Atelier chuyển mình thành một không gian yên tĩnh để chiêm nghiệm, đóng vai trò gần giống như nhà thờ của Audemars Piguet. Không những vậy, bảo tàng còn là không gian làm việc của các nghệ nhân, là nơi ra đời của các kiệt tác Grande Complication và Métiers d’Art, cùng với đội ngũ phục chế làm việc ở đỉnh tòa nhà.
Ngoài ra, bộ phận Heritage & Museum (Tạm dịch: Di sản và bảo tàng) của Musée Atelier bao gồm các nhà sử học, nghệ nhân đồng hồ, thủ thư và chuyên gia - một nhóm khá nhỏ gồm 12 người. Vai trò của họ không chỉ quản lý và giám tuyển bảo tàng, mà còn sàng lọc các kho lưu trữ, đưa di sản của Audemars Piguet đến với công chúng rộng rãi hơn. Mục tiêu này đã được thúc đẩy trong những năm gần đây bởi sự quan tâm ngày càng tăng của các nhà sưu tầm đối với những khía cạnh trong quá khứ của thương hiệu.
Bên trong bảo tàng
Đi sâu vào Musée Atelier, các vị khách có thể chiêm ngưỡng một số tạo tác minh chứng cho lịch sử lâu đời của bảo tàng, chẳng hạn như chiếc đồng hồ bỏ túi phức tạp do chính Jules Louis Audemars chế tạo, đóng vai trò là “đồng hồ học đường”, đại diện cho đỉnh cao trong quá trình học nghề của ông. Những mẫu đồng hồ nhẫn nhỏ nhắn được đính đá quý hoặc những chiếc đồng hồ bỏ túi tích hợp chức năng điểm chuông, thiên văn luôn là tâm điểm của sự chú ý.
Khi đến gần hơn với trung tâm của bảo tàng, tiếp cận với khu vực của thời kỳ hiện đại, các vị khách sẽ tìm thấy những phiên bản táo bạo hơn, được thiết kế để bứt phá khỏi giới hạn của chế tác đồng hồ. Nổi bật nhất trong số đó là chiếc Royal Oak Concept Supersonnerie, hoặc bộ sưu tập Millenary.
Tính thực tiễn của kho lưu trữ
Khi được hỏi về tình trạng của kho lưu trữ tại Musée Atelier, Sébastian Vivas, giám đốc di sản và bảo tàng tại Audemars Piguet chia sẻ rằng: “Chúng tôi đã lưu giữ khá nhiều thứ trong tòa nhà này. Ngày nay, kho lưu trữ nằm bên dưới bảo tàng và được bảo mật rất kín đáo, chúng tôi có thể tiếp cận các tài liệu, thông tin và những thứ khác. Không phải tất cả, vì chúng tôi vẫn còn thiếu một số mắt xích, nhưng mọi thứ đã được chuyên nghiệp hóa một cách đáng kể trong thập kỷ qua. Chúng tôi giữ lại những gì chúng tôi cho là cần thiết cho các thế hệ tương lai và làm phong phú thêm bộ sưu tập và các tạo tác lịch sử hiện có.”
Khi sở hữu một khối lượng lớn tài liệu và thông tin có phần không nhất quán, phần khó nhất là đưa ra một hệ thống phân loại, từ đó quyết định điều gì là quan trọng và xứng đáng để trưng bày trong bảo tàng hoặc chia sẻ rộng rãi hơn.
Tuy nhiên, trong quá trình mở rộng tìm kiếm thông tin, Vivas thừa nhận rằng đôi khi công việc này là một cuộc chiến gian nan, đơn giản vì một số thứ đã thất lạc theo thời gian hoặc không thể xác minh chính xác. “Mỗi lần bắt đầu nghiên cứu, chúng tôi lại phát hiện ra thêm những điều bất ngờ mới. Thật tuyệt, nhưng cũng khá bực bội. Tuy vậy, giờ đây chúng tôi biết rằng còn nhiều thứ mà chúng tôi không biết, và đó đã là một khởi đầu tốt rồi”.
Điều này còn xảy ra đến với một trong những chiếc đồng hồ nổi tiếng và được yêu thích nhất của Audemars Piguet - Royal Oak. Mặc dù cũng chỉ vừa kỷ niệm sinh nhật lần thứ 50 của mình, những câu chuyện và giai thoại xung quanh chiếc đồng hồ biểu tượng này đã xuất hiện rất nhiều, làm cho giới mộ điệu phần nào bối rối và nhầm lẫn.
Vivas và đội ngũ của ông còn rất nhiều việc phải làm để chuẩn bị cho kỷ niệm lần thứ 150 của Audemars Piguet, không chỉ khám phá thêm về lịch sử của thương hiệu mà còn mở rộng các khía cạnh khác về mặt văn hóa và triết lý bên trong.
Mò kim đáy biển
Nhiệm vụ tìm kiếm những mảnh ghép lịch sử của Audemars Piguet đòi hỏi rất nhiều công sức và nguồn lực. Ngay cả khi nhóm Di sản khám phá ra những tạo tác được ghi lại trong kho lưu trữ, họ cũng phải theo dõi rất chặt chẽ các buổi đấu giá và các nhà sưu tầm lâu năm để có cơ may tìm được chiếc đồng hồ đã thất lạc từ lâu.
Vivas giải thích rằng các cuộc đấu giá và danh mục do các nhà đấu giá tạo ra chỉ là phần nổi của tảng băng chìm khi nói đến việc mua đồng hồ. Mỗi mùa đấu giá, họ đều tổ chức một cuộc họp để quyết định nên mua những chiếc đồng hồ nào và cách phân bổ ngân sách cho phù hợp. Ông chia sẻ: “Chúng tôi thường mua đồng hồ tại các cuộc đấu giá ở Geneva". Mỗi lần là một cuộc thảo luận - tại sao chiếc đồng hồ này lại có ý nghĩa? Nó kể câu chuyện gì? Với ai? Khi nào và như thế nào?”
Đôi khi, các mẫu đồng hồ tự tìm đến với Vivas khi các vị khách gửi chúng cho đội ngũ phục chế của thương hiệu. “Có lúc chúng tôi yêu cầu khách hàng bán lại đồng hồ của họ vì nó rất quan trọng. Hoặc ngược lại, sẽ có người đến với thương hiệu và hỏi rằng liệu chúng tôi có sẵn sàng mua những chiếc đồng hồ cổ của họ hay không.”, Vivas nói thêm.
Khó khăn hơn cả là khi cả đội tìm kiếm một mẫu đồng hồ cụ thể, đặc biệt là khi không có bất cứ thông tin gì về chúng. Trong những trường hợp như vậy, “cộng đồng” đóng vai trò vô cùng quan trọng - vừa là động lực lẫn nguồn lực giúp công việc được lan rộng hơn.
Công đoạn phục chế
Sau khi đã sở hữu được đồng hồ cổ, bước tiếp theo là phục chế. Đây là một chủ đề nhạy cảm trong thế giới sưu tập, vì những ảnh hưởng của thời gian và trải nghiệm của những người sở hữu trước cũng là một dạng lịch sử. Một số người cho rằng không nên xóa bỏ những dấu tích này vì nó đã trở thành một phần của đồ vật. Tuy nhiên, khi nói đến những tác phẩm với mục đích giáo dục cộng đồng thay vì thương mại, thì quyết định về việc đưa về trạng thái ban đầu và phục chế sẽ dễ dàng hơn nhiều.
“Chúng tôi cố gắng khôi phục đồng hồ về tình trạng ban đầu nhiều nhất có thể, nhưng cũng sẽ giữ lại những yếu tố của thời gian, chẳng hạn như lớp gỉ đồng, vì nó đã trở thành một phần của đồ vật.” Vivas chia sẻ.
“Phục chế khác với làm mới một chiếc đồng hồ, làm cho nó trông sáng bóng và mới như ban đầu. Đầu tiên, điều đó là không thể - nếu nó đã được đánh bóng một vài lần, bạn không thể làm cho vật liệu trở lại như cũ”.
Nhưng làm thế nào để các nghệ nhân tìm được những yếu tố “nguyên bản” của đồng hồ? Phần lớn sẽ dựa vào bối cảnh lịch sử của chiếc đồng hồ và kinh nghiệm mà họ tích lũy được trong nhiều năm làm nghề của mình.
Sự hiếu khách và cảm giác gần gũi
Trong khi công việc lưu trữ và phục chế do các nghệ nhân đảm nhận, thì việc tạo ra bầu không khí gần gũi và mang đậm dấu ấn của “Audemars Piguet” lại thuộc về đội ngũ nhân viên của Musée Atelier. Bên cạnh những thông tin và tài liệu chi tiết được trưng bày, cảm xúc mà các vị khách có được trong quá trình thăm quan cũng đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
“Có nhiều bộ phận khác nhau góp phần giúp bảo tàng hoạt động, nhưng quan trọng nhất là bộ phận tiếp đón khách, vì họ chịu trách nhiệm tạo nên những trải nghiệm đáng nhớ cho người thăm quan - dù họ là công chúng, nhà báo, khách hàng, đối tác hay nhân viên đến từ Le Brassus hay bất kỳ đâu trên thế giới”, Vivas chia sẻ.
Gìn giữ bản sắc và đam mê của cộng đồng
Đối với Vivas, việc tạo nên một cộng đồng những nhà sưu tầm chia sẻ chung niềm đam mê cỗ máy thời gian là một điều vô cùng quan trọng đối với mỗi thương hiệu. Không những vậy, đến với Audemars Piguet, giới mộ điệu còn có cơ hội được tự mình đắm chìm vào dòng lịch sử đầy biến động nhưng cũng không kém phần vinh quang của thương hiệu, ngắm nhìn từng thời kỳ thông qua lăng kính của thời gian và cỗ máy cơ khí.
Musée Atelier còn là lời nhắc nhở đến chính bản thân thương hiệu phải luôn trung thành với triết lý và giá trị cốt lõi của mình, lấy chúng làm nền tảng để tiếp tục những hành trình sắp tới.
-----------------------------------------------------------------------
𝐀𝐮𝐝𝐞𝐦𝐚𝐫𝐬 𝐏𝐢𝐠𝐮𝐞𝐭
Union Square Shopping Center, 171 Đồng Khởi, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Hotline: 0283 620 8787
Giờ mở cửa: 10:00 am – 9:00 pm từ thứ Hai đến Chủ Nhật
