Seiko Watch Corporation đã giới thiệu cơ chế T0 (T-Zero) Constant-force Tourbillon (viết tắt là “T0”) với tư cách là một phát kiến sáng tạo của Grand Seiko vào tháng 9 năm 2020. Đây là bộ chuyển động đầu tiên trên thế giới tích hợp tính năng constant-force (lực cố định) cùng cơ chế tourbillon trên cùng một trục, với mục tiêu tạo nên chiếc đồng hồ cơ học có độ chính xác cao nhất.
-----------------------------------------------------------------------
Vào những năm 1960, các bộ máy của Seiko đã giành ngôi vị quán quân tại Neuchatel và Geneva Observatory - hai trong những cuộc thi về đồng hồ có uy tín nhất vào thời điểm đó. Giờ đây, với con át chủ bài T0 mới của mình, Grand Seiko đặt mục tiêu sẽ chinh phục vũ đài của thời gian.
Bộ phận dây cót và những thử thách trong chế tác đồng hồ cơ
Không giống như đồng hồ chạy bằng pin, năng lượng chính của đồng hồ cơ học đến từ lực giải phóng của dây cót. Cơ chế hoạt động của đồng hồ cơ gần như không có quá nhiều thay đổi từ thế kỷ XVII, bởi vì những phát triển về mặt kỹ thuật của nó đã giúp giải quyết rất nhiều vấn đề.
Đồng hồ cơ học đã có sự thăng tiến vượt bậc trong hơn 10 năm qua, thậm chí là 100 năm nhờ vào những phát minh của thời đại. Tuy nhiên, vẫn luôn tồn đọng một vấn đề cố hữu xuất phát từ phần dây cót.
Dây cót sẽ nhận được năng lượng (hay còn được gọi là mô-men xoắn) khi nó được lên cót và mất dần năng lượng khi nhả ra.
Theo lý thuyết, đồng hồ cơ học hoặc đồng hồ treo tường sẽ hoạt động theo nhịp độ ổn định nhờ vào con lắc hoặc bộ phận cân bằng. Các chi tiết hoạt động theo nguyên lý của con lắc sẽ mang đến sự ổn định bất kể phần năng lượng còn lại của dây cót.
Tuy nhiên, đây chỉ là lý thuyết. Độ chính xác của đồng hồ cơ sẽ bị ảnh hưởng bởi một số các yếu tố khi dây cót nhả ra. Vì vậy các nghệ nhân đã cố gắng khắc phục tình trạng này. Một ví dụ điển hình là bộ máy 9SA5 của Grand Seiko. Nhờ vào khả năng dự trữ năng lượng lên đến 80 giờ, hình dáng đặc trưng của dây cót cũng như cách nó được đặt vào bộ máy, giúp đồng hồ giữ được độ chính xác lâu hơn. Tuy nhiên, trường hợp lý tưởng nhất đó là phần mô-men xoắn vẫn ổn định bất kể tình trạng của dây cót.
Bộ chuyển động 9SA5 được ra mắt vào tháng 8 năm 2020
Phương pháp ổn định mô-men xoắn
Kể từ khi đồng hồ cơ hoạt động bởi dây cót xuất hiện, đã có nhiều nghệ nhân và thương hiệu gặp khó khăn trong quá trình ổn định mô-men xoắn. Nếu như nó hoạt động ổn định, độ chính xác của đồng hồ sẽ cao hơn. Một trong những giải pháp đầu tiên là “fusee”, một bộ kéo giúp ổn định mô-men xoắn thường xuất hiện trong các máy đo hàng hải để đo kinh độ. Tuy nhiên, việc tạo nên một bộ kéo với kích thước nhỏ để phù hợp với đồng hồ đeo tay hoặc bỏ túi lại là một thách thức lớn.
Sau đó, mọi người chuyển hướng sang cơ chế constant-force. Cơ chế này giữ một phần năng lượng cho phần dây cót cố định, khác với dây cót chính, và dùng lực đẩy của dây cót này để truyền năng lượng cho con lắc hoặc bánh xe cân bằng, giúp đảm bảo tính ổn định cho mô-men xoắn.
Cơ chế constant-force và giấc mơ chinh phục của các nghệ nhân
Constant-force là một cơ chế lý tưởng dành cho đồng hồ đeo tay vì kích thước nhỏ và đòi hỏi ít các chi tiết cấu thành hơn nếu so với fusee. Tuy nhiên, quá trình lắp cơ chế này vào bộ chuyển động lại khá khó khăn. Vì vậy, chỉ một số mẫu đồng hồ cụ thể mới có thể sử dụng constant-force.
Vào tháng 9 năm 2020, Grand Seiko ra mắt một tạo tác tích hợp cơ chế mới được gọi là T0 Constant-force Tourbillon. Giống với cái tên của mình, chiếc đồng hồ có bộ máy sở hữu cả cơ chế tourbillon cùng constant-force, chính thức bứt phá khỏi giới hạn chế tác một lần nữa. Sau nhiều năm nghiên cứu, cuối cùng Grand Seiko cũng đã có thể chinh phục được giấc mơ của mình.
Tạo tác kết hợp giữa cơ chế Tourbillon và Constant-force đầu tiên trên thế giới
Khi cơ chế constant-force được đặt gần dây cót sẽ giúp việc kiểm soát và giữ nhịp cho nó dễ dàng hơn. Tuy nhiên, hiệu suất sẽ bị giảm đi, và mô-men xoắn sẽ không ổn định bởi vì cơ chế nằm khá xa bánh xe cân bằng. Ngược lại, khi được đặt gần bánh xe cân bằng, constant-force sẽ giúp việc chuyển đổi năng lượng ổn định hơn. Trong trường hợp này, mô-men xoắn phải được kiểm soát ở một mức rất nhỏ khi nó đến gần với bánh xe cân bằng, khiến việc duy trì độ ổn định khó khăn hơn.
Vì vậy, Kawauchiya - một nghệ nhân của Grand Seiko, đã phát triển một hệ thống ổn định khi đặt constant-force gần bánh xe cân bằng nhất có thể.
Theo lý thuyết, tác động của trọng lực có thể bị giảm đi nếu như bánh xe cân bằng quay. Đó là cách hoạt động của một tourbillon. Kawauchiya có ý tưởng lắp constant-force ở bên dưới tourbillon. Tourbillon thường đi kèm với “lồng” kết hợp một bánh xe cân bằng và bộ thoát được lắp trên bánh xe thứ tư quay mỗi phút một lần. Trong hầu hết các trường hợp, khi cơ chế constant-force được thêm vào, nó sẽ nằm cách xa bộ phận “lồng”. Tuy nhiên, T0 lưu trữ mô-men xoắn từ một bánh răng được sắp xếp đồng trục với lồng tourbillon trong dây cót constant-force, và phần năng lượng của dây cót khi nhả ra sẽ tạo đà xoay phần lồng cũng như bánh xe cân bằng bên trong.
Takuma Kawauchiya
Tăng mô-men xoắn và giảm lực cản
Kawauchiya đã nghiên cứu khá kỹ về cơ chế constant-force. Anh đã cố gắng gia tăng mô-men xoắn để đạt được tiêu chuẩn lý tưởng. Một cách cụ thể là xếp hai thùng cót với hai dây cót hoạt động song song với nhau. Nếu như các thùng cót được đặt theo một chuỗi, phần năng lượng dự trữ sẽ được kéo dài. Nếu như được đặt song song với nhau, mô-men xoắn sẽ tăng gấp đôi. Kawauchiya đã chọn cách sắp xếp thứ hai, và kết quả là T0 trở thành bộ máy đầu tiên có hai thùng cót được đặt song song với nhau trong lịch sử chế tác đồng hồ của Seiko.
Lực cản cũng đồng thời được giảm đáng kể. Các bánh xe trung tâm và thứ 3 được phủ một lớp đặc biệt giúp giảm ma sát để chịu được lực mô-men xoắn lớn tạo ra bởi hai thùng cót. Cơ chế constant-force dự trữ lực của dây cót và giải phóng theo các khoảng thời gian không đổi. Vì vậy, bộ phận bánh xe dừng đòi hỏi phải có sức bền cao và độ ma sát thấp. Kawauchiya đã áp dụng một bánh răng bằng ceramic cho phần bánh dừng, với kết quả giúp cho T0 có thể hoạt động xuyên suốt mà không bị mòn bánh dừng.
Gia tăng độ chính xác
Grand Seiko đã chọn phát triển T0 dựa trên bộ máy 9S65 của thương hiệu. Các chi tiết chủ đạo như dây cót, bộ truyền động, bộ thoát, bánh xe cân bằng v.v… đều được sản xuất tương tự như người tiền nhiệm.
Bộ chuyển động 9S65
Đương nhiên, các nghệ nhân cũng thêm vào một số cải tiến cụ thể để bộ máy đạt độ chính xác cao hơn. Đầu tiên là bánh xe cân bằng không có bộ điều chỉnh tốc độ. Trong đa số các loại đồng hồ cơ, chiều dài của dây tóc được được thay đổi bởi bộ điều chỉnh để bù đắp phần thời gian tăng hoặc giảm. Nó cũng giống như việc điều chỉnh thời gian tăng hoặc giảm của đồng hồ quả lắc bằng việc thay đổi chiều dài con lắc. Tuy nhiên, những dạng đồng hồ này thường nhạy cảm với va đập và dễ mất đi độ chính xác khi dây cót nhả ra đến một mức nhất định. Mặc dù có những chiếc đồng hồ có bộ điều chỉnh đảm bảo độ chính xác khi dây cót nhả ra, nhưng về mặt lý thuyết, một cơ chế không có bộ điều chỉnh mới là lý tưởng.
Ý tưởng này đã được áp dụng cho bộ máy 9SA5 để tạo nên một cuộc cách mạng mới về hiệu suất trong chế tác đồng hồ, và Kawauchiya cũng đồng thời thử nghiệm nó trên T0.
Một yếu tố khác là cơ chế high beat. Bộ cân bằng sẽ giúp tăng độ chính xác khi nó di chuyển nhanh hơn. Seiko đã bắt đầu nghiên cứu và chế tạo đồng hồ high beat từ những năm 1960 cho đến hiện tại. Được ra mắt vào năm 2020, 9SA5 sở hữu 36.000 dao động/giờ,
T0 cũng được thừa hưởng truyền thống này của Grand Seiko khi có hoạt động với 28.000 dao động/giờ, tương đương với bố máy 9S6. Con số này không quá ấn tượng đối với đồng hồ cơ, tuy nhiên, nếu xét đến một bộ máy constant-force với năng lượng giới hạn thì lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Một thử nghiệm đo lường sử dụng nguyên mẫu cho thấy tác động của trọng lực đã giảm xuống còn một phần mười hoặc ít hơn nhờ tourbillion, và độ chính xác cao được duy trì trong 50 giờ trong tổng số 72 giờ nhờ cơ chế constant-force. T0 đã chứng minh những tính toán trên lý thuyết có thể trở thành hiện thực nếu đầu tư đủ công sức và nguồn lực.
T0 và tương lai của Grand Seiko
T0 không chỉ là một trong những bộ chuyển động phức tạp nhất của Grand Seiko, mà còn đại diện cho sự trung thành của thương hiệu đối với mục đích của mình kể từ những ngày đầu tiên - chế tác một chiếc đồng hồ với độ chính xác tuyệt đối. Trải qua nhiều chông gai, những kinh nghiệm và công nghệ mà các nghệ nhân đã tích lũy đã tạo nền tảng cho T0 có thể sánh ngang cùng những bộ chuyển động siêu phức tạp trên thế giới. Trong tương lai, Grand Seiko hứa hẹn sẽ mang đến nhiều bất ngờ hơn nữa để chứng minh rằng kỹ nghệ và sức sáng tạo của con người Nhật Bản không hề kém cạnh so với các khu vực khác.
-----------------------------------------------------------------------
Liên hệ nhà phân phối chính hãng thương hiệu Grand Seiko tại Việt Nam:
𝗛𝗔𝗡𝗢𝗜:
S&S Watches & Jewelry
Sofitel Legend Metropole Hanoi, 15 Ngô Quyền, Hoàn Kiếm, TP. Hà Nội
Hotline: (+84) 944 46 5555
Giờ mở cửa: 10:00 – 19:00 từ Thứ Hai đến Chủ Nhật
𝗛𝗢 𝗖𝗛𝗜 𝗠𝗜𝗡𝗛:
S&S Watches & Jewelry
Union Square Shopping Center, 171 Đồng Khởi, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh
Hotline: (+84) 888 549 839
Giờ mở cửa: 10:00 – 21:00 từ Thứ Hai đến Chủ Nhật
